تعریف ضربه پذیری استاندارد چراغ
در هنگام جستجو یا خرید چراغ ها، احتمال دارد متوجه مفهومی تحت عنوان درجه ضربه پذیری چراغ (IK)، بر روی جعبه محصولات یا در جدول اطلاعات فنی آنها شده باشید. در این گفتار به بررسی این عنوان و استانداردهای آن می پردازیم. این اطلاعات اولیه و بسیار حیاتی، به کاربران، اعم از طراحان و سایرین کمک می کند تا بهترین و مناسب ترین چراغ را با توجه به طراحی نورپردازی خود انتخاب کنند. نکته قابل توجه این است که تا مدت ها، مقاومت چراغ ها را در برابر ضربه پذیری با شاخص IP می سنجیدند. اما به مرور زمان برای این مفهوم استانداردی جداگانه تحت عنوان IK تعریف شد.
تعریف شاخص ضربه پذیری (IK)
این پارامتر مخفف IMPACT PROTECTION به معنی حفاظت در برابر ضربه و سایش می باشد. البته حرف K بر گرفته از واژه KINETIC به معنی نیرویی، تحت تاثیر نیروی جنبشی است و برای متمایز شدن از اختصار IP مورد استفاده قرار می گیرد. این شاخص و استانداردهای آن میزان مقاومت یک محفظه الکتریکی و حفظ قطعات داخلی را در برابر ضربه های مکانیکی پویا نشان می دهد.
آگاهی از اعداد استاندارد این مفهوم در هنگام انتخاب چراغ توسط کاربران و با توجه به محل نصب بسیار پر اهمیت است. پیش می آید چراغ ها در محلی مورد استفاده قرار گیرند که دستخوش ضربات یا اعمال نیروهای فیزیکی باشند. برای مثال نصب چراغ به صورت دفنی و در محل های پر تردد. در حال حاضر این پارامتر به عنوان یک ویژگی فنی استانداردی برای محصولات روشنایی به صورت اجباری تعریف شده است. بنابراین در هنگام طراحی و تولید محصولات و با توجه به اینکه باید در برابر چه مقدار ضربه یا نیرو مقاوم پذیری داشته باشند، به آنها عددی تعلق می گیرد و سپس در اختیار مصرف کنندگان قرار داده می شود.
شاخص IK را چه کسی تعیین می کند؟
این مفهوم هم مانند بسیار از پارامترهای استانداردی، توسط کمسیون بین المللی الکتروتکنیک (IEC) تعیین و تعریف می شود. این انجمن استانداردهای جهانی را برای تمام فناوری های الکتریکی، الکترونیکی و مرتبط مشخص می کند. این مجموعه استانداردها، به توسعه محصول، عملکرد، سازگاری و موضوعات مرتبط می پردازند تا از سازگاری محصول و ایمنی محیطی اطمینان حاصل شود. برای تعیین شاخص IK با چکش تست ضربه یا آونگ سقوط آزاد برای امتیاز دهی و پس از ضربه زدن به چراغ استفاده می شود.
برای نتیجه فرآیند تست، به روش زیر عمل می کنند: از رها سازی وزن این آونگ بر اساس کیلوگرم از ارتفاع مشخص بر اساس سانتیمتر(میزان انرژی بر حسب ژول) و در محفظه ای کاملا کنترل شده و بر روی سطح مورد نظر استفاده می شود.
درجه بندی IK
در کنار این پارامتر، یک عدد استفاده می شود. این عدد حد فاصل 0 تا 10 می باشد که هر چه مقدار آن بالاتر باشد، نشان دهنده مقاومت بیشتر محصول نسبت به صدمات وارده است. گفتنی است که این شاخص برای کل قطعات معتبر است. محصولات روشنایی که درجه IK00 به آن داده شود به معنی این است که اگر ضربه ای به چراغ وارد شود در برابر نیروی آن مقاومت ندارد. چراغی که به آن درجه IK10 تعلق گیرد یعنی در نتیجه تست، می تواند در برابر رها سازی ضربه ناشی از اجسامی به وزن 5 کیلوگرم از ارتفاع 20 سانتیمتری، مقاومت کند.
تصویر بالا نمایش مجموعه شاخص ضربه پذیری (IK) در برابر نیروهای گوناگون و در فواصل متفاوت است.
