گیاهان برای رشد و نمو نیاز مبرم به نور دارند، در فضاهای داخلی و در نبود خورشید لامپ های رشد گیاه می توانند نقش خورشید را به عهده بگیرند. گیاهان یکی از ارکان اصلی چرخه زندگی هستند، آدمی از گذشته به همزیستی با این موجودات مفید و زیبا نیاز اساسی داشته است، اما در دنیای امروز و به دلیل فاصله ای که ساکنین شهرهای بزرگ از فضاهای طبیعی و مملو از گیاهان پیدا کرده اند، به فکر وارد کردن گیاهان به داخل منازل خود افتادند. اما همانطور که در ابتدای بحث اشاره شد، گیاهان همانند سایر موجودات زنده به نور به عنوان یکی ازمایحتاج اصلی ادامه زندگی، نیاز دارند. این پدیده به عنوان منبع اصلی انرژی برای موجودات سبز کره زمین محسوب می شود. نور یکی از پارامترهای مهم مورد نیاز فرآیند فتوسنتزاست. البته این منبع انرژی به فرآیندهای دیگری از جمله فتوپردیوسم و فتومورفوژنز نیز تاثیر مستقیم دارد.
فاکتورهای لازم برای این فرآیندهای رشد گیاهان
1- کیفیت نور: نور دارای چندین طیف رنگی می باشد، در این میان برای رشد گیاهان، طیف رنگی قرمز و آبی بیشترین تاثیر رادارند. و رنگ هایی مانند سبز توسط گیاه بازتاب داده می شود.
2- شدت نور: یکی دیگر از پارامترهای مهم برای رشد گیاهان است. میزان شدت نور در مکان ها و زمان های مختلف فرق دارد. پر واضح است که این میزان برای گیاهان گوناگون، متفاوت خواهد بود.
3- مدت زمان تابش : گیاهانِ گوناگون به زمان های متفاوت برای فرآیندهای حیاتی خود نیاز دارند اما برعکس اشتباه خیل زیادی از مردم هیچ گیاهی نمی تواند تابش 24 ساعت نور را تحمل کند و بدیهی است که مانند سایر موجودات زنده گیاهان هم به استراحت و خاموشی نیاز دارند.
با توجه به موضوعات گفته شده، درتامین منبع انرژی نور برای گیاهان فضاهای آپارتمانی، انسان ها دچار مشکلاتی هستند. موقعیت قرارگیری بنا در سایت پلان، معماری پروژه و همچنین موقعیت جغرافیایی، بزرگترین معضلات برای ورود نور خورشید به داخل فضاها و رسیدن به گیاهان است. تکنولوژی مانند خیلی از زمان ها به کمک بشر آمده و این عدم حضور یا کمبود نور را تا حدی بهبود بخشیده است، موضوعی که پر واضح است اینکه، هیچ نوری به لحاظ کیفی نمی تواند جایگزین نور خورشید شود اما در هر صورت در مواقعی که گفته شد، منابع نور مصنوعی جایگزین مناسبی برای نور طبیعی هستند.
ویژگی های لامپ های رشد گیاه
در راستای استفاده از منبع نور مصنوعی برای رشد گیاهان سوالات گوناگونی مطرح است، پرسش هایی مثل :
آیا انواع لامپ رشد گیاه که برای این مهم درنظرگرفته می شوند، فاکتورهای لازم برای فرآیندهای رشد گیاهان را فراهم می کنند؟ چه لامپی برای رشد گیاهان مناسب است ؟ لامپ رشد گیاه چه مدت زمانی باید روشن بماند؟ یا اینکه لامپی که برای رشد گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد باید طیف رنگی خاصی داشته باشند؟ پاسخ تمامی این سوالاتِ مربوط به سه فاکتور انرژی نور در فرآیندهای رشد گیاهان قرار دارند. در ادامه به تفضیل در مورد این پرسش ها توضیح می دهیم.
لامپ های امروزی رشد گیاهان از نسل سوم لامپ های الکتریکی یعنی خانواده ال ای دی ها هستند، اما سایر لامپ های الکتریکی هم در گذشته برای این کاربرد مورد استفاده قرار می گرفتند. این نوع از منابع روشنایی به شکلی کارآمد طراحی شده اند که، نوری مشابه نور خورشید را ساطع یا حداقل طیف های از نور طبیعی را که برای فرآیندهای سه گانه رشد گیاهان نیاز است فراهم کنند. لازم به ذکر است که اختراع این خانواده در ابتدا به استفاده در فضاهای صنعتی، یعنی آزمایشگاه های کشت و پرورش گیاهان و همچنین در گلخانه های بزرگ اختصاص داشت اما کم کم برای گیاهان خانگی هم مورد استفاده قرار گرفت.
این لامپ ها به گونه ای طراحی شده اند که طیف متفاوتی از رنگ هایی که برای رشد گیاهان نیاز است را فراهم می کنند. این تکنولوژی در ابتدای امر بسیار گران بود ولی در طول زمان هزینه ها کاهش پیدا کردند و به همین دلیل امکان استفاده در فضاهای خانگی فراهم شده است. این لامپ ها باید به سیستم خنک کننده بسیار خوبی مجهز باشد، چون دمای پایین، کیفیت و طول عمر محصول را بهبود می بخشد. در ساختار این چراغ رشد گیاه باید به پارامترهایی که برای رشد گیاهان نیاز است یعنی کیفیت و کمیت بیشترین توجه و دقت را به خرج داد.
بدیهی است که این پارامترها و همپنین مدت زمان تابش برای گیاهان گوناگون، متفاوت خواهد بود. مثلا برای گیاهانی که گلدارهستند، زمان تابشِ بیشتری نیاز است و برای گیاهان رویشی، این زمان کمتر می شود. قابل ذکر است که اکثر گیاهان به زمان خاموشی نیز نیاز دارند. در ایجاد روشنایی مصنوعی برای گیاهان، اطلاعات کافی در مورد تاثیر کیفیتِ نور(طیف رنگی)، بر جوانه زنی بذر، گل دهی گیاه یا حتی متابولیت های ثانویه گیاهان تاثیرگذار است. میزان نوری که باید به گیاهان برسد نیز در گونه های مختلف تفاوت می کند، همچنین اندازه گیری این میزان با سایر موارد فرق دارد، لوکس و لومن، واحد های فتومتریکی هستند که برای اندازه گیری شدت نوری که توسط چشم درک می شود مورد استفاده قرارمی گیرند اما درگیاهان، میزان تابش فعال فتوسنتزی برای گیاهان را اندازه گیری می کنند. اصطلاح تابش فعال فتوسنتزی محدوده مشخصی از تابش خورشید را گویند که برای موجودات دارای فرآیند فتوسنتز، مورد استفاده قرار می گیرند.
در خرید و تهیه این لامپ ها تمامی موارد استانداردی که گفته شد بسیار مهم است، بسیاری از این محصولات بدون توجه به این موارد و تست در آزمایشگاه های نور به بازار ارائه می شوند، تنها راهکار برای تهیه لامپ رشد گیاه مناسب، خرید آن از شرکت های متعبر می باشد. برای این مهم می توانید به سایت شرکت لایت هوم مراجعه کنید.
