سیم و کابل ساختمان از اصلی ترین تجهیزات برقی محسوب می شوند که در واقع اساس و پایه ساختمان سازی محسوب می شوند. این محصولات به زبان ساده مسیری را برای عبور جریان برق فراهم می کنند و باید در استفاده از آنها نهایت دقت را به کار برد تا سبب آسیب رسیدن به افراد و سایر المان های برقی نشوند. عایق سیم و کابل این وظیفه را به عهده دارد و هم از آسیب رسیدن به مغزی یا هادی سیم و کابل جلوگیری می کند و هم خطرات ناشی از خروج جریان برق از هادی را خنثی می کند. سیم کشی یک ساختمان باید در همان ابتدا انجام شود تا هم مسیرهای عبور سیم و کابل مشخص شود و هم اینکه تمامی انشعابات به درستی کشیده شوند.
سیم و کابل ها دارای سطح مقطع های مختلفی هستند در واقع عددی که در کنار هر سیم یا کابل می آید نشان دهنده قطر یا سطح مقطع آن است. مثلا سیم 1 به این معنی است که سیم دارای سطح مقطع 1 میلیمتر است. هر سیم و یا کابل دارای روکشی به عنوان عایق نیز می باشد و در انواع مختلف سیم و کابل ممکن است روی عایق با پوشش های دیگری مثل شیلد، آرمور و اسکرین نیز پوشانده شود که کاربردهای مختلفی را برای کابل ها ایجاد می کنند. در ادامه قصد داریم سیم ها و کابل ها را جداگانه بررسی کرده و با انواع مختلف آنها بیشتر آشنا شویم.
سیم اولین و ساده ترین عنصر برای انتقال جریان الکتریکی است و برای ارتباط بین دستگاه های مختلف استفاده می شود. این انتقال الکتریسیته در سیم ها به دلیل وجود فلز رسانایی است که بخش اصلی سیم را تشکیل می دهد و به آن هادی گفته می شود. این هادی می تواند از جنس مس، آلومینیوم و یا مس قلع اندود باشد. روی هادی از عاسق، حفاظ، زره فلزی و یا روکشی استفاده می شود که می تواند هم از آسیب رسیدن به هادی جلوگیری کند و هم از طرفی جلوی نشت جریان برق به بیرون را بگیرد.
اگر بخواهیم بر اساس نوع هادی سیم های برق را دسته بندی کنیم، انواع مختلف سیم شامل سیم برقب مفتولی، سیم برق افشان و سیم برق نیمه افشان می شود. به توضیح این سه دسته به صورت مختصر توجه نمایید.
سیم مفتولی به صورت یک لایه مسی یا یک نوار رشته ای است که به نوع خشک نیز معروف بوده و به دلیل قابلیت فرم دهی داخل تابلو های برق کاربرد دارد. استفاده از این نوع مفتولی در جاهایی که نیاز به نصب دائم و حرکت ندارند مناسب است و این نوع از سیمها در اکثر مواقع به وسایل اضافی مثل سرسیمها برای اتصال احتیاج ندارند ولی احتمال شکسته شدن آنها در اثر جابجایی و حرکت زیاد وجود دارد. هادی در آنها از مس استاندارد شده با پوششی از پی .وی.سی ساخته شده است.
سیم افشان از تعداد زیادی رشته های نازک مسی به هم تابیده شده تشکیل شده است که به سیم های نرم معروفند و دارای قابلیت انعطاف بالایی می باشند که در سیمکشی ساختمان کاربرد دارند. ساختمان این نوع سیمها مانند سیمهای مفتولی و نیمه افشان است و قابلیت انعطاف آنها نسبت به نوع نیمه افشان بیشتر است.
ساختمان این سیم برق بین سیمهای مفتولی و افشان است یعنی تعداد رشته های آن از نوع افشان کمتر است و کاربرد آن مشابه سیمهای مفتولی است. فقط درمواردی که نیاز به انعطاف بیشتر نسبت به سیمهای مفتولی است، از این مدل استفاده می شود.
در خیلی از منابع سیم های برق را بر اساس حروف اختصاری آنها می شناسند به همین دلیل آشنایی با این حروف خالی از لطف نیست. معمولا جنس هادی ها ، عایق و نوع کاربرد سیم و کابل ها را با حروف مشخصی که درروی روکش خارجی آن ها نوشته می شود ، نشان می دهند به طوری که هر حرف معنی خاص خود را دارد.
در ادامه به معرفی موارد مصرف انواع سیم بر اساس نام مختصر آنها می پردازیم. به طور مثال در نقشه های برقی که برای سیم کشی ساختمان تهیه می شود معمولا از این حروف برای نشان دادن نوع سیم ها به کار می رود.
سیم مسی تک لایه نرم با روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد ، سیاه، آبی و قهوه ای
مورد مصرف : نصب ثابت در محل های خشک و در داخل لوله پی وی سی و فولادی و همچنین باید بدانید استفاده از این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست.
سیم افشان که در آن رشته های نازک سیم مسی به هم تابیده شده با روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد ، سیاه، آبی و قهوه ای
مورد مصرف : نصب بدون حرکت در محل های خشک و در داخل لوله ی پی وی سی یا فولادی و همچنین استفاده از این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست.
سیم های مسی یک لایه با عایق پی وی سی و مقاوم در مقابل رطوبت که رنگ کلاف آنها سیاه ، خاکستری یا سفید است و رنگ روکش سیم های داخل آن سیاه ، قهوه ای و آبی می باشد.
مورد مصرف: نصب ثابت در محل های خشک یا مرطوب یا زیر گچ بدون لوله یا روی مقره ( مثلا کولر)
سیمهای روکش شده با مواد پی وی سی که به دو صورت دو ، سه یا چهار رشته ی به هم تابیده شده و یا تک رشته ای که اغلب تک رشته ها در رنگ های استاندارد و در کلاف های صدمتری در بازار موجود می باشند.
مورد مصرف: نصب ثابت در داخل لوله ی پی وی سی و فولادی برای زنگ اخبار، تلفن و سایر دستگاه های علامت دهنده.
امروزه در صنعت برق بخش عظیمی از توزیع انرژی الکتریکی ، بویژه در فشار ضعیف بوسیله کابل ها انجام می‌گیرد. البته برای انتقال انرژی الکتریکی فشار متوسط و قوی نیز در برخی موارد از کابل های مخصوص استفاده می‌شود. کاربرد کابل ها در تاسیسات الکتریکی بسیار وسیع است. در تعریف کابل می توان گفت هر نوع هادی که بتواند جریان برق را از داخل خود عبور دهد و دارای عایق باشد ، به طوری که ولتاژ روی سطح عایق نسبت به زمین صفر و درروی سطح سیم نسبت به زمین دارای ولتاژ فازی باشد، کابل نامیده می شود. کابل ها نیز مانند سیم ها دارای هادی می باشند که اغلب از جنس مس و یا آلومینیوم است.
همانطور که در مورد سیم ها حروف اختصاری معرفی شدبرای شناسائی کابلها نیز از حروفی استفاده می‌شود که برخی از این حروف طبق استاندارد آلمان V.D.E به شرح زیر می‌باشد :
ساختمان و اجزای تشکیل دهنده ی کابل های مخابراتی کاملا با کابل های مورد استفاده در صنعت برق فشار قوی و فشار ضعیف تفاوت دارند اما به طور کلی کابل ها همواره از دو قسمت اصلی هادی و عایق تشکیل شده اند. تفاوت کابل ها ناشی از کاربرد آنهاست یعنی نوع کارشان موجب می شود که جنس، شکل، سطح مقطع و تعداد هادی ها و عایق ها با یکدیگر تفاوت داشته باشند. معمولا هادی ها از نظر شکل سطح مقطع به دو شکل گرد و مثلثی وجود دارند که از حرف اختصاری r برای نشان دادن هادی با سطح مقطع گرد و از حرف s برای نشان دادن هادی با سطح مقطع مثلثی استفاده می شود. هادی مورد استفاده در سیم و کابل برق می تواند به صورت مفتولی ، رشته ای ، انعطاف پذیر و خیلی انعطاف پذیر باشد انتخاب مقدار انعطاف پذیری سیم و کابل به شرایط الکتریکی ، مقدار انعطاف پذیری مورد نیاز، نحوه اتصال سیستم و شرایط نصب بستگی دارد.
مثلا کابل هایی با هادی مفتولی برای محل هایی که نیاز به حرکت زیاد نیست استفاده می شود زیرا احتمال شکسته شدن این سیم و کابل ها وجود دارد.
کابل هایی با هادی انعطاف پذیر برای محل هایی که احتمال لرزش در سیستم وجود دارد و یا نیاز به خمش شعاعی بیشتر داریم استفاده می شود.
از سیم و کابل های خیلی انعطاف پذیر در جاهایی که نیاز به جابجایی زیاد یا خمش بالا باشد استفاده می شود مثل کابل های جوشکاری
برای عایق کردن کابل های الکتریکی بسته به ولتاژ هادی کابل از عایق های مختلفی استفاده می شود مثلا کاغذهای آغشته به روغن مخصوص ، مواد پلاستیکی یا عایق از جنس پلی اتیلن که به نام xlpe معروف است.
زره کابل برق جهت محافظت کابل در برابر صدمات و ضربه های مکانیکی به صورت یک لایه خارجی بر روی عایق کابل کشیده می شود و جنس غلاف کابل معمولا از ماده PVC و یا فلز سرب است. در مواقعی مثل دفن مستقیم کابل در زمین، خطر برخورد اجسام برنده و حتی در برابر حیوانات جونده استفاده از کابل زره دار توصیه می شود. در انتخاب صحیح نوع زره سیم و کابل موارد زیر باید مورد توجه قرار گیرد:
در زیر نمونه هایی از انواع زره ها که در سیم برق و کابل برق استفاده می شود آمده است :
در این نوع از زره یک لایه فولاد گالوانیزه با قطر استاندارد به دور کابل کشیده می شود و حداقل 90 درصد حفاظت مکانیکی را پوشش می دهد. حفاظت مکانیکی و قدرت کششی این زره برای سیم و کابل ها بسیار مناسب می باشد البته برای سختی و مقاومت بیشتر می توان از یک نوار فلزی روی آن استفاده کرد.
در این نوع از زره سیم گالوانیزه بافته شده با قطرهای 0.2 , 0.25 , 0.3 و 0.4 به دور کابل کشیده می شود که بیش از 80 درصد پوشش دهی دارد. استفاده از این زره مقاومت مکانیکی خوبی را ایجاد می کند و در مقایسه با بقیه زره ها ، اجازه شعاع خمشی کمتری را می دهد در نتیجه این نوع زره برای جاهایی که حرکت یا لرزش وجود دارد مناسب است.
در این نوع از زره سیم وکابل نواری از فولاد گالوانیزه روی کابل کشیده می شود که ضخامت هر نوار 0.2 تا 0.4 میلیمتر برحسب قطر کابل می باشد. استفاده از این زره پوشش 100 درصدی را گارانتی می کند و در برابر ضربه مقاومت بالایی دارد ولی استحکام کششی آن متوسط است.
این نوع از زره سیم و کابل تخت بوده و از فولاد گالوانیزه با ترکیب سیم تخت به ضخامت 0.6 میلیمتر ساخته شده است. شما می توانید برای خرید سیم و کابل به صورت آنلاین به بخش سیم و کابل ساختمانی در لایت هوم مراجعه نمایید.
